Nowelizacja programu „Czyste Powietrze”, która weszła w życie na początku 2024 roku, wprowadziła szereg zmian mających na celu poprawę efektywności działania całego systemu. Jednym z najbardziej przełomowych rozwiązań, jakie zostały wdrożone, jest wprowadzenie tzw. operatorów – podmiotów wspierających beneficjentów na każdym etapie udziału w programie. Celem tego mechanizmu jest nie tylko uproszczenie procedur, ale także zwiększenie dostępności programu dla osób, które z różnych powodów miały trudności z jego realizacją – w tym seniorów, osób z niepełnosprawnościami czy mieszkańców obszarów wiejskich. Poniżej szczegółowo omawiamy, kim są operatorzy, jakie pełnią funkcje i jakie realne korzyści niosą dla wnioskodawców.

Kim są operatorzy programu?

Operatorzy to wyselekcjonowane podmioty – zarówno publiczne, jak i prywatne – które zostały wyłonione w drodze naborów organizowanych przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Są to najczęściej organizacje pozarządowe, fundacje, stowarzyszenia, spółdzielnie socjalne, a także firmy doradcze specjalizujące się w doradztwie energetycznym i obsłudze projektów środowiskowych.

Ich głównym zadaniem jest świadczenie bezpośredniego wsparcia technicznego, administracyjnego i doradczego dla osób chcących przystąpić do programu „Czyste Powietrze”. Operatorzy działają lokalnie – w gminach, powiatach i regionach – a ich rola staje się kluczowa w kontekście usprawnienia całej ścieżki aplikacyjnej.

W praktyce oznacza to, że osoba zainteresowana wymianą źródła ciepła, ociepleniem budynku czy montażem odnawialnych źródeł energii, może zgłosić się do operatora i otrzymać kompleksową pomoc – od sprawdzenia uprawnień, przez przygotowanie wniosku, po rozliczenie inwestycji.

Jakie usługi oferują operatorzy?

Zakres wsparcia oferowanego przez operatorów jest bardzo szeroki i obejmuje wszystkie kluczowe etapy programu. Przede wszystkim pomagają w ocenie kwalifikowalności – sprawdzają, czy dana osoba spełnia kryteria dochodowe, czy posiada nieruchomość wystarczająco długo (przypomnijmy: obowiązuje teraz wymóg posiadania jej od minimum trzech lat), a także czy planowana inwestycja mieści się w katalogu działań objętych dofinansowaniem.

Następnie operatorzy wspierają w kompletowaniu niezbędnej dokumentacji – co bywa sporym wyzwaniem, zwłaszcza dla osób starszych lub mniej obeznanych z procedurami urzędowymi. Pomagają również w uzupełnianiu wniosku, jego elektronicznym złożeniu oraz komunikacji z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska.

W trakcie realizacji inwestycji operator może też pełnić funkcję doradczą – np. przy wyborze wykonawcy, ocenie ofert czy kontroli postępu prac. Po zakończeniu przedsięwzięcia operatorzy wspierają beneficjenta w prawidłowym rozliczeniu dotacji, przesłaniu wymaganych załączników oraz udokumentowaniu poniesionych kosztów.

Dzięki temu udział w programie staje się znacznie prostszy i bardziej dostępny, szczególnie dla osób, które dotychczas zniechęcały się liczbą formalności lub niepewnością związaną z procesem wnioskowania.

Dodatkowe informacje o funkcjonowaniu programu po reformie znajdziesz także pod adresem: https://www.bolec.info/boleslawiec/informacje/kategoria/38054/program-czyste-powietrze-wznowiony-po-reformie

Jak znaleźć operatora i skorzystać z jego pomocy?

Listy aktywnych operatorów dostępne są na stronach internetowych WFOŚiGW oraz w punktach konsultacyjnych w gminach i urzędach miast. Każdy operator działa na konkretnym obszarze i dysponuje własnym zespołem doradców, którzy pozostają do dyspozycji mieszkańców. W wielu przypadkach możliwe jest umówienie się na spotkanie w miejscu zamieszkania beneficjenta, co ma ogromne znaczenie dla osób o ograniczonej mobilności.

Pomoc operatorów jest bezpłatna – ich działalność finansowana jest z budżetu programu i ma na celu wsparcie beneficjentów, a nie generowanie dodatkowych kosztów. Warto więc korzystać z tej możliwości, zwłaszcza że operatorzy mają doświadczenie i wiedzę pozwalającą uniknąć błędów formalnych, które mogłyby skutkować odrzuceniem wniosku lub koniecznością jego uzupełniania.

Korzyści dla beneficjentów i systemu

Wprowadzenie operatorów do programu „Czyste Powietrze” to rozwiązanie, które odpowiada na konkretne problemy zgłaszane przez beneficjentów i samorządy. Przede wszystkim ogranicza barierę wejścia do programu – nie każdy ma czas, wiedzę lub umiejętności, by samodzielnie przeprowadzić proces wnioskowania i realizacji inwestycji. Operatorzy niwelują te ograniczenia, stając się pośrednikami między obywatelami a instytucjami publicznymi.

Dzięki ich zaangażowaniu rośnie liczba poprawnie składanych wniosków, a sam program działa sprawniej. Skraca się czas oczekiwania na decyzję, zmniejsza liczba błędów formalnych, a beneficjenci zyskują poczucie bezpieczeństwa. Jednocześnie rośnie skuteczność programu jako całości – więcej domów zostaje zmodernizowanych, więcej kopciuchów zastąpionych ekologicznymi źródłami ciepła, a jakość powietrza realnie się poprawia.

Z punktu widzenia państwa i instytucji zarządzających programem jest to krok w stronę decentralizacji, większej transparentności i zaangażowania lokalnych struktur społecznych w realizację celów ekologicznych.

Operatorzy a zmiana mentalności

Choć może się to wydawać mniej oczywiste, operatorzy pełnią także funkcję edukacyjną. Dzięki bezpośredniemu kontaktowi z mieszkańcami promują postawy proekologiczne, tłumaczą znaczenie termomodernizacji, efektywności energetycznej i walki ze smogiem. Często są pierwszym źródłem rzetelnej informacji dla osób, które do tej pory nie interesowały się tematem, nie ufały instytucjom lub zwyczajnie nie wiedziały, że przysługuje im wsparcie.

Działania operatorów mają więc również wpływ na zmianę świadomości społecznej – co jest niezbędne, by program „Czyste Powietrze” przynosił trwałe efekty nie tylko techniczne, ale i kulturowe. Budowanie odpowiedzialności za środowisko naturalne zaczyna się na poziomie lokalnym, w rozmowach z sąsiadem czy urzędnikiem, i właśnie tam swoją rolę odgrywają operatorzy.

Podsumowanie – warto korzystać ze wsparcia

Nowa rola operatorów w programie „Czyste Powietrze” to zdecydowanie jedno z najbardziej pozytywnych rozwiązań wprowadzonych w reformie. Dla wielu osób może to być klucz do rozpoczęcia inwestycji, która wcześniej wydawała się zbyt skomplikowana lub nieosiągalna. Kompleksowe wsparcie, darmowe doradztwo i realna pomoc w wypełnianiu formalności znacząco zwiększają dostępność programu, a także jego skuteczność.

Jeśli planujesz skorzystać z dofinansowania, warto sprawdzić, czy na Twoim terenie działa już operator – być może to właśnie on pomoże Ci przejść przez cały proces bez stresu i błędów. A to może oznaczać nie tylko oszczędność pieniędzy, ale również realny wpływ na jakość życia i środowiska, w którym żyjesz.

Artykuł promocyjny.